قم - خبرگزاری مهر: قم شهری است که کارکرد بین‌المللی دارد و نگاه جهان اسلام به این شهر دوخته شده است اما زیرساختهای حمل و نقل این شهر مورد بی‌مهری قرار گرفته است.

  به گزارش خبرنگار مهر، سفر پربرکت مقام معظم رهبری در سال 89 به شهر مقدس قم و فرمایشات معظم له در خصوص ویژگیهای شهر قم به خصوص جایگاه ملی و بین‌المللی آن و تاکید بر رفع مشکلات و عقب‌افتادگی‌های آن علاوه بر اینکه بارقه امیدی برای مردم این شهر شد، مسئولیت دست‌اندرکاران امر را به مراتب سنگین‌تر کرده است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایشات مهمی در جمع باشکوه مردم قم در میدان آستانه این شهر و همچنین در دیدار با مسئولان و هیئت دولت، دستورات موکدی مبنی بر جبران عقب‌افتادگی‌ها و رفع محرومیت از این شهر مقدس و تلاش ویژه برای ارتقا و نقش جایگاه قم به عنوان کانون انقلاب اسلامی و آبروی جمهوری اسلامی و عملکرد آن به عنوان یک شهر بین‌المللی و جهانی اقدامات لازم و سریع به عمل آید.

به دنبال تاکیدات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، ستاد مردمی پیگیری مصوبات سفر مقام معظم رهبری به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین علی بنایی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی تشکیل شده تا با بهره‌گیری از کارشناسان و متخصصان زبده، مصوبات این سفر پربرکت را پیگیری کند.

این ستاد در ابعاد مختلف توسعه‌ای در حال فعالیت است که در این مصاحبه درباره زیرساخت‌های مورد نیاز شهر بین‌المللی قم در بخش حمل و نقل با حجت‌الاسلام والمسلمین بنایی به گفتگو نشسته‌ایم:

مهر: حاج آقای بنایی از اینکه این فرصت را در اختیار ما قرار دادید متشکریم، بفرمائید قم از چه ویژگی‌هایی نسبت با سایر استان‌های کشور در بخش حمل و نقل برخوردار است؟

بنایی: قم با داشتن بیش از یک میلیون جمعیت و موقعیت استراتژیک در راه‌های مواصلاتی کشور تنها شهری است که دارای 7 ورودی جاده‌ای (اتوبان قم -  تهران، جاده قدیم قم - تهران، اتوبان قم - کاشان، قدیم قم - کاشان، قم - سلفچگان، قم - نیزار و قم - ساوه) و همچنین سه شبکه اصلی راه‌آهن سراسر کشور (مسیر تهران - قم - کرمان - بندرعباس، مسیر تهران - قم - اهواز - خرمشهر و مسیر در حال احداث تهران - قم - اصفهان - شیراز - بوشهر) به عنوان نقطه کریدور شمال - جنوب قرار گرفته است.

در وضعیت موجود ورود روزانه 60 هزار خودرو سواری، دو هزار و 850 اتوبوس و 11 هزار 500 کامیون سنگین از محورهای جاده‌ای استان و همچنین ورود 50 رام قطار مسافربری و 54 رام قطار باری و داشتن سه کریدور هوایی اصلی پروازهای داخلی و بین‌المللی و پرواز روزانه 160 هواپیمای داخلی و خارجی از مسیر قم، اهمیت ویژه آن را به عنوان کانون حمل و نقل بار و مسافر و کریدور هوایی شاخص‌تر می‌کند.

همچنین با توجه به سیاست‌های دولت مبنی بر تزانزیت خطوط حامل نفت و گاز و حمل و نقل بار از بنادر جنوبی به مقصد کشورهای آسیایی میانه و قفقاز، وجود منطقه ‌آزاد اقتصادی سلفچگان و حضور پرشور سالانه بیش از 15 میلیون زائر و مسافر در شهر قم، نقش و جایگاه ملی آن را در خصوص زائرپذیری و اقتصادی دوچندان می‌کند.

با توجه به این ویژگی‌هایی که شما اشاره کردید، آیا شاخص‌های توسعه این استان در بخش حمل و نقل مطلوب است؟

باید به این نکته توجه داشت که سرویس دهی شبکه حمل و نقل استان قم به کشور بیش از سرویس‌دهی به خود استان است، از این رو هر گونه سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل در این استان نوعی سرمایه‌گذاری برای کل کشور است، بنابراین دولت باید نسبت به ارتقای شاخص‌های حمل و نقل در استان قم اهتمام بیشتری داشته باشد.
به نظر بنده هر چند که در زمینه زیرساخت‌های حمل و نقل کارهایی انجام شده است، اما با توجه به جایگاه بین‌المللی قم، متاسفانه در بخش توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل شاهد بی‌مهری هستیم که امیدواریم این موضوع با عنایت دولت برطرف شود.

پس ستاد مردمی پیگیری مصوبات سفر مقام معظم رهبری در بخش حمل و نقل برای همین تشکیل شده است؟

این ستاد در نظر دارد با توجه به طرح‌های مصوب و با ارائه راهکارهای مناسب و توسعه و ارتقای خطوط حمل و نقل ریلی و شبکه راه‌های برون‌شهری و همچنین توسعه و تکمیل شبکه شریانی معابر شهری و احداث خطوط مترو و منوریل و هماهنگی و ارتباط بین شبکه‌های درون‌شهری و برون‌شهری و ارائه تسهیلات مناسب حمل و نقل بار و مسافر در قالب ایجاد پایانه‌های مسافربری ترکیبی با اتصال کلیه خطوط ریلی و جاده‌ای و شهرک‌های حمل و نقل بار یا مرکز لجستیک در مسیر محورهای ورودی به شهر قم و اتصال به خطوط ریلی و شهرک‌های صنعتی نسبت به ارائه تسهیلات مناسب حمل و نقل بار و مسافر و عملا استفاده از پتانسیل و موقعیت ویژه جغرافیایی شهر و استان قم به منظور ارائه خدمات مناسب و شایسته به زائرین و مجاورین حضرت معصومه(س) و استفاده بهینه و بهره‌وری مناسب‌تر از شبکه راه‌های عبوری 17 استان کشور از قم و مسیر ترانزیت کریدور شمال و جنوب کشور و ارائه خدمات مناسب با نقش و جایگاه یک شهر ملی و بین‌المللی اقدام کند.

چه مسائلی در این ستاد مورد بررسی قرار گرفته است؟

به طور کلی زیرساخت‌های شبکه حمل و نقل قم به دو بخش برون شهری و درون شهری تقسیم شده که در بخش برون شهری به بررسی فرودگاه بین‌المللی، حمل و نقل ریلی، آزاد راه‌ها و اتوبان‌ها، احداث و تکمیل رینگ کنارگذرهای قم(رینگ چهارم قم)، تکمیل و احداث تقاطع‌های غیرهمسطح نقاط اتصال محورهای درون شهری و برون شهری، احداث پایانه‌های باربری و بارانداز(شهرک‌های حمل و نقل)، مرکز مدیریت کنترل ترافیک برون شهری استان و ساماندهی و روان‌سازی و ایمن‌سازی حمل و نقل و ترافیک برون‌شهری پرداخته شده است.

در بخش درون‌شهری نیز به مسائلی همچون حمل و نقل عمومی و انبوه‌بر، احداث پایانه‌های مسافربری متمرکز با انواع مدهای حمل و نقل، احداث و تکمیل رینگ‌های اصلی محورهای شریانی شهر، ساماندهی و روان‌سازی و ایمن‌سازی حمل و نقل و ترافیک شهر، احداث و تکمیل تقاطع‌های غیرهمسطح روی رینگ‌های اصلی و محورهای شریانی شهر، ایجاد مرکز مدیریت کنترل ترافیک درون شهری و افزایش ظرفیت معابر شریانی درجه یک و دو با مدیریت ترافیک پرداخته شده است.

زمانی که مجوز احداث فرودگاه بين المللي قم صادر شد، برخی افراد معتقد بودند که احداث این فرودگاه در شهری که به فرودگاه بین‌‌المللی امام خمینی(ره) نزدیک است، چه ضرورتی دارد؟

بنده این گونه اظهارات را در مورد شهری که از جاذبه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری و رونق گردشگری مذهبی برخوردار است، وارد نمی‌دانم. قم را نباید با شهرهای کوچکی که فقط نام فرودگاه در آنها باقی مانده مقایسه کرد.

کمترین کاری که می‌تواند اقبال مردم قم و طلاب و مسافران خارجی به پروازهای داخلی و خارجی را بررسی کرد این است که اگر سری به آژانس‌ها و دفاتر مسافرتی شهر قم زده شود آمار فروش بلیت آنان نشان می‌دهد که مردم قم و طلاب خارجی به چه میزان از مسافرت‌های هوایی استقبال کرده‌اند.

یعنی احداث فرودگاه بین‌المللی در قم به دلیل بالابودن تقاضای پرواز در این استان، یکی از ظرفیت‌های استثنایی در جذب سرمایه‌گذار است و اگر این کار انجام شود پرواز‌های خارجی آن بیش از پروازهای داخلی خواهد بود. بنابراین فرودگاه شهر قم که یک شهر با کارکردهای بین‌المللی است، باید با نگاه بین‌المللی ساخته و در برنامه‌ریزی‌ها و طراحی‌ها هم باید به جنبه بین‌المللی بودن آن توجه شود.

علاوه بر این، ساخت فرودگاه بین‌المللی در قم گام بزرگی در راستای رونق‌بخشی به صنعت و توسعه و پیشرفت روزافزون استان قم است که به دنبال تصویب و اعلام موافقت با اصل موضوع احداث فرودگاه در قم، مباحث فنی و کارشناسی درباره تعیین محل سایت و مختصات دقیق فرودگاه بررسی شده است.

همان گونه که می‌دانید جانمایی فرودگاه قم در محل "طرلاب" واقع در حد فاصل قم - سلفچگان در نظر گرفته شده است که در رونق اقتصاد و صنعت تاثیر بسزایی دارد. به جرأت می‌توان گفت که اخذ مجوز احداث فرودگاه که فرآیند پیچیده‌ای دارد، یکی از مهمترین دستاوردهای استان قم در طول سال گذشته به شمار می‌رود و امیدواریم عملیات احداث این فرودگاه در مدت اعلام شده به پایان برسد.

درست است که این فرودگاه توسط بخش خصوصی احداث می‌شود؟

بله، فرودگاه قم نخستین فرودگاه در کشور است که بخش خصوصی آن را خواهد ساخت.

همان گونه که مستحضرید قم در بخش حمل و نقل ریلی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است، به گونه‌ای که بسیاری از مردم قم و زائران از نحوه خدمات رسانی در این بخش گله‌مند هستند. در ستاد مردمی پیگیری مصوبات سفر مقام معظم رهبری چه مسائلی از این بخش مورد توجه و پیگیری قرار گرفته است؟

خوشبختانه در این ستاد مسائل مهمی در مورد توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی مورد بررسی و تبادل نظر کارشناسان امر قرار گرفته که اگر این موارد اجرایی شود شاهد تحول عظیمی در این بخش خواهیم بود.

در این ستاد علاوه بر پیشنهاد توسعه و تکمیل و تجهیز پایانه مرکزی ایستگاه راه‌آهن قم وهماهنگی و تبادل سفر آن با خط A قطار شهری، بر لزوم تسریع در تکمیل قطار برقی تهران - قم، پیگیری مطالعات احداث راه‌آهن قم - قزوین - شمال که توسط وزارت راه و ترابری در حال مطالعه است، تکمیل سریع‌تر رینگ راه‌آهن بیرونی قم از ایستگاه سپر رستم به گارمانوری و از گارمانوری به ایستگاه ساقه و تسریع در تکمیل خط قطار سریع تهران -  قم - اصفهان تاکید شده است.

همچنین سه پیشنهاد مهم برای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی و تسهیل در استفاده از این ناوگان ارائه شده که شامل اتصال انتهای خط A قطار شهری قم به رینگ راه‌آهن سپر رستم به گارمانوری و تبادل سفر با پایانه مسافری غربی قم(در مسیر جاده قم - ساوه)، ایجاد پایانه بارانداز راه‌آهن در جنب میدان تره‌بار و گمرک برای خطوط سراسری راه‌آهن و استفاده از پتانسیل سه خط راه‌آهن سراسر عبوری از قم و همچنین پیش بینی و احداث ترمینال راه‌آهن سریع‌السیر تهران - قم - اصفهان (قطار با سرعت 350 کیلومتر) به منظور تبادل با مونوریل و قطارشهری در پایانه شمالی قم به صورت متمرکز و ترکیبی از کلیه مدهای حمل و نقل است.

آقای بنایی رسانه‌های قم طی سال‌های اخیر گزارش‌های زیادی از نارضایتی مردم قم و زائران از ایستگاه محمدیه منعکس کردند و متاسفانه در این مدت کوچکترین عکس‌العمل یا اقدام عملی از مسئولان اجرایی استان مشاهده نشده است. آیا در ستاد مردمی پیگیری مصوبات سفر رهبری به این مشکلات توجه شده است؟

اینکه مردم قم و مسافران و زائران این شهر مذهبی در ایستگاه قطار محمدیه با مشکلاتی مواجه هستند، مطلب درستی است اما در گزارش ستاد مردمی پیگیری مصوبات سفر رهبری به موضوع ایجاد ایستگاه بزرگ راه‌آهن (مشابه ایستگاه قطار برلین) در ترمینال اصلی شمالی مسافری چندمنظوره قم (مشابه ترمینال ترکیبی لیسبون پرتغال یا مادرید اسپانیا) و تبادل سفر با سایر شبکه‌های حمل و نقل درون‌شهری شامل خط B مترو، منوریل، اتوبوس‌های برون‌شهری، اتوبوس‌های دورن‌شهری، پارک سوار و... مورد بررسی قرار گرفته است که با ایجاد این ایستگاه، ایستگاه محمدیه و ایستگاه پیشنهادی جدید روی خط راه‌آهن سریع قم - اصفهان بعد از شهرک پردیسان حذف و این دو ایستگاه در محل ترمینال شمالی شهر قم متمرکز می‌شود.

در گزارش زیرساخت‌های حمل و نقل برون شهری به بخش آزادراه‌ها و اتوبان اشاره شده است. شایع‌ترین مشکل بعضی از محورهای مواصلاتی قم کم‌عرض بودن آنهاست، کما اینکه در ماه‌های اخیر شاهد چندین حادثه هولناک در این محورها بوده‌ایم و جنابعالی هم برای تعریض این محورها به دولت تذکر دادید. آیا برای جلوگیری از بروز چنین حوادثی و سایر مشکلات بخش جاده‌ای چاره‌اندیشی شده است؟

ما هم اعتقاد داریم استان قم به واسطه قرارگرفتن در مسیر 17 استان کشور باید از محورهای مواصلاتی استاندارد برخوردار باشد. در حال حاضر محورهای منتهی به سلفچگان و قم از محورهای شلوغ و پرترافیک هستند و دولت باید هر چه زودتر زمینه‌های تعریض این محورها را فراهم کند تا شاهد حوادث مرگبار در این جاده‌ها نباشیم.

البته این مشکل در ستاد بررسی شد و تبدیل جاده قم - گرمسار به آزادراه، تبدیل جاده قدیم قم - تهران به بزرگراه یا چهار باندی و همچنین ارتقای جاده قدیم قم کاشان و جاده قدیم قم - نیزار به بزرگراه یا چهارباندی مورد تاکید قرار گرفته است.

همچنین ارتقای جاده قدیم قم - ساوه به آزادراه و اتصال آن به طول 40 کیلومتر به آزاد راه سلفچگان - ساوه که موجب کاهش زمان سفر می‌شود مورد بررسی و تاکید قرار گرفته است.

یکی دیگر از موضوعاتی که در این بخش مورد توجه قرار گرفته، پیگیری مطالعات احداث آزادراه جدید حرم تا حرم است که فاز اول آن از قم تا چرم‌شهر به طول 90 کیلومتر در حال مطالعه است. این پروژه به طول هزار کیلومتر در سه قطعه تعریف شده است که به صورت شش خطه شامل سه باند رفت و سه باند برگشت احداث خواهد شد و حرم حضرت معصومه(س) را به مشهد مقدس و بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) متصل می‌کند.

برای احداث و تکمیل رینگ کنارگذرهای قم چه مباحثی مطرح شده است؟

در این بخش رینگ جنوب شرقی از آزادراه قم - کاشان، تقاطع با بزرگراه قم - کاشان (سه راهی لنگرود)، پشت جمکران، پشت پردیسان، تقاطع با جاده قم - نیزار و تقاطع با بزرگراه قم - سلفچگان مورد تاکید قرار گرفته است.

همچنین احداث رینگ شمال غربی از آزادراه قم - سلفچگان تا آزاده راه قم - تهران و نیز احداث رینگ شمال شرقی از آزاد راه قم - کاشان تا بزرگراه قم - گرمسار و ادامه تا آزادراه قم - تهران و بزرگراه قم - تهران(جاده قدیم قم - تهران) از دیگر موضوعات این بخش بوده است.

چندی پیش شاهد آغاز عملیات احداث تقاطع غیرهمسطح میدان 72 تن قم با حضور جنابعالی بوده‌ایم. یکی از مشکلات نقاط اتصال محورهای درون‌شهری به برون‌شهری قم نبود تقاطع غیرهمسطح در نقاط کور همچون میدان 72 تن است که عبور و مرور وسایل نقلیه را مختل کرده است. برای سایر نقاط کور ترافیکی چاره‌اندیشی شده است؟

با توجه به تردد بیش از 55 درصد خودروهای ورودی به قم از مسیر آزادراه قم - تهران و همچنین تمرکز اتصال محورهای درون‌شهری به برون‌شهری با اختلاط ترافیک خودروهای سبک و سنگین در نقطه الحاقی آنان در میدان 72 تن، لازم است نسبت به توزیع این بار ترافیکی سنگین در امتداد عبور آزاد راه فوق از قم با ایجاد سایر نقاط دسترسی و اتصال به محورهای شریانی شهر و همچنین سایر محورهای ورودی اقدام شود که احداث تقاطع غیرهمسطح میدان 72 تن، احداث تقاطع غیرهمسطح میدان ولی عصر(عج) و میدان ارتش از جمله آنهاست.

همچنین ایجاد دسترسی به کمربندی امام علی(ع) با احداث رمپ و لوپ روی پل موجود جاده سراجه به قنوات، ایجاد دسترسی ایمن به آزاد راه قم - کاشان با احداث رمپ و لوپ روی پل جاده سراجه به قنوات، اتصال ورودی قم - گرمسار به آزادراه امیرکبیر و کمربندی قم (بزرگراه امام علی) در مسیر بزرگراه عمار یاسر و احداث تقاطع‌های غیرهمسطح آن، امتداد بلوار جمهوری اسلامی از میدان یزدانشهر تا رینگ سوم شهر(بلوار شهید کریمی) و ادامه در مسیر جنوب شرقی جمکران در پشت باغ ناظم‌زاده و اتصال به جمکران و رینگ کنارگذر قم، احداث پل روی رودخانه بین بلوار غدیر و ورودی قم - سلفچگان در مسیر جاده استخر نیک اندیش، ایجاد دسترسی از شهرک پردیسان به کنارگذر جنوب شرقی قم، ایجاد دسترسی از شهرک قدس به کنارگذر جنوب شرقی قم، احداث تقاطع غیرهمسطح پردیسان روی بلوار غدیر در امتداد جاده پردیسان - کهک و اتصال آن از روی رودخانه به آزادراه قم - سلفچگان و احداث تقاطع‌های غیرهمسطح سه راهی لنگرود و جنداب در محورهای قم - سلفچگان و سلفچگان - ساوه از دیگر مواردی است که در کاهش ترافیک تاثیر بسزایی دارد.

نبود شهرک‌های حمل و نقل بار در استان قم باعث تردد غیرضروری وسائل نقلیه سنگین در سطح استان شده است، آیا برای ایجاد این شهرک‌ها مباحثی مطرح شده است؟

شهرک‌های حمل و نقل بار که محل استقرار شهرک‌های حمل و نقل بار و احداث پارکینگ‌های وسایل نقلیه سنگین هستند محل تبادل بار بین وسائل نقلیه برون‌شهری و وسائل نقلیه سبک باری درون‌شهری بوده و در صورت اتصال به شبکه ریلی موجب ایجاد حمل و نقل ترکیبی بار شده و در نتیجه منجر به ساماندهی حمل کالا و کاهش تردد وسائل حمل و نقل باری غیرضروری در جاده‌ها می‌شود.

شهرک‌های حمل و نقل بار با دارابودن تاسیسات صنعتی و انبارهای مجهز می‌توانند بخشی از فرایندهای بسته‌بندی، تبدیل و فرآوری کالاها را در خود انجام داده و در انتقال بخشی از صنایع از داخل شهر و تبدیل در نزدیکی محل انتقال موثر است.
در این راستا ایجاد چهار پایانه بار (شهرک حمل و نقل) در مسیر جاده قدیم قم - تهران، قم - سلفچگان، سلفچگان - دلیجان و قم - کاشان مورد تاکید واقع شده است.

ایجاد مرکز مدیریت را‌ه‌ها و کنترل ترافیک برون شهری یکی از مباحث جدی در توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل در استان است که تاکنون در برخی مواقع مورد غفلت واقع شده است. در این زمینه چه تدابیری اندیشیده شده است؟

در این راستا برای ارائه خدمات بهتر مواردی همچون پوشش پایانه‌های باربری و بارانداز در مسیرهای منتهی به استان، محورهای جاده‌ای و ریلی ورودی به استان، مراکز خدمات رفاهی بین راهی در مسیرهای مواصلاتی، مراکز امداد و نجات جاده‌ای، ترمینال‌ها و پایانه‌‌های مسافربری و مراکز پلیس راه مبادی ورودی شهر اشاره شده است.

همچنین مدیریت ترافیک با نصب تابلوهای هدایت و راهنمایی مسافران در مبادی ورودی استان و مبادی ورودی شهر با اعلام حجم و سنگینی ترافیک محورها و بروز حوادث در آنها، مدیریت تناژ وسائل نقلیه باری با نصب سیستم WIM (توزین در حرکت) در محورها و انتقال اطلاعات و تصاویر به پاسگاه‌ها برای اعمال قانون و مرکز مدیریت راه‌ها و همچنین مدیریت ایمنی راه‌ها با نصب سیستم‌های ثبت تخلفات مورد تاکید است.

به عنوان آخرین سئوال، بفرمائید فعالیت ستاد مردمی پیگیری مصوبات سفر مقام معظم رهبری در بخش حمل و نقل در چه وضعیتی قرار دارد؟

این ستاد از سال ۸۹ تاکنون حدود ۱۲ جلسه در زمینه زیرساخت‌های حمل و نقل تشکیل داده است و پس از ۳ ماه کار مستمر و جدی توسط مشاوران و مختصصان امور ترافیکی در استان، کارهای زیرساختی و جامع در رابطه با معضل ترافیک استان مطالعه و بررسی و همه اینها در قالب گزارشی مدون آماده شده است که برای اجرایی‌شدن تحویل مسئولان مربوطه داده می‌شود.

• < قبلی
• بعدی >